0

Oczy powietrza

Oczy powietrza na sopran i fortepian (1957), wersja na sopran i orkiestrę (1960)

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i fortepian. Spotkanie /fragment/ }

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i fortepian. Bez /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i fortepian. Chwila /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i fortepian. Ścieżka /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i fortepian. Wieczór /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i orkiestrę. Spotkanie /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i orkiestrę. Bez /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i orkiestrę. Chwila /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i orkiestrę. Ścieżka /fragment/}

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

{slider=Oczy powietrza. Cykl pieśni na sopran i orkiestrę. Wieczór /fragment/ }

Wykonawcy: Elżbieta Towarnicka - sopran, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Krakowie, dyrygyje Wojciech Czepiela, Kraków 11 IV 1997

{/slider}

Oczy powietrza na sopran i fortepian
Oczy powietrza na sopran i fortepian
Oczy powietrza na sopran i fortepian
 
Prawykonanie utworu odbyło się w listopadzie 1959 roku w Katowicach. Podobnie jak Serce nocy, kompozycja ma dwie wersje — w 1960 roku kompozytor opracował je bowiem na orkiestrę. Pierwsze wykonanie Oczu powietrza w nowej szacie brzmieniowej miało miejsce w 1964 roku, podczas VIII –„Warszawskiej Jesieni".
 
Cykl ten, do wierszy Juliana Przybosia z tomu Rzut pionowy, posiada bardzo wiele cech wspólnych z cyklem Serce nocy. Pod względem stylistycznym i technicznym jest kolejną, bardzo udaną próbą Serockiego w zakresie punktualizmu i dodekafonii. Nieortodoksyjną, gdyż tu także stosuje kompozytor dla każdej pieśni inną serię. Pod względem wyrazowym Oczy powietrza są znacznie bardziej surowe od cyklu napisanego do słów Gałczyńskiego. Wiąże się to z podjętym tekstem poetyckim — oszczędnym i metaforycznym. Poezja Przybosia, czołowego reprezentanta tzw. awangardy krakowskiej, pełna jest wewnętrznych rymów i asonansów, a muzyka Serockiego doskonale oddaje jej właściwości foniczne. Ciekawy jest też sposób, w jaki kompozytor podąża za poetyckimi metaforami: kojarząc na przykład ideę przestrzeni z budowaną stopniowo wertykalną strukturą dźwiękową, a horyzontu — z linearną.
 
Tak, jak w Sercu nocy, każda część utworu posiada dedykację. Halinie i Zbigniewowi Turskim poświęcona jest pieśń pierwsza — Spotkanie — charakteryzująca się prostą, wyrazistą melodią. Kontrastuje z nią część druga, dedykowana Grażynie [Bacewicz] i Andrzejowi Biernackim, będąca ekspresyjnym opracowaniem wiersza Bez. Linia wokalna jest tu znacznie bardziej urozmaicona i nie unika dużych skoków interwałowych. Tempo i określenia wyrazowe zmieniają się z każdym wersem, a na końcu, caterellando, poco rubato i quasi sussurrato, „wybrzęczana" i „wyszeptana" zostaje puenta: „Został zapach wyszumiałej sosny: bez". Część trzecia to piesń Chwila, dedykowana Eli i Stanisławowi Wisłockim. Wolne tempo i prostota linii melodycznej pomagają słuchaczowi uchwycić magię momentu, gdy: „Leżę opryskana jaskrami na trawie" i „jak jętki drgają nad stawem rojne iskry upału". Pieśń czwarta — Ścieżka — poświęcona jest Danucie i Witoldowi Lutosławskim, a ostatnia —Wieczór — Joannie i Witoldowi Rowickim. Obie tworzą ekspresywne dopełnienie całości.

 

{slider=Źródła:}

  • Tadeusz A. Zieliński, O twórczości Kazimierza Serockiego, Kraków 1985.
  • Barbara Cisowska, Kazimierz Serocki — „Oczy powietrza", w: Pieśń z orkiestrą lub zespołem kameralnym 1876-1976, Kraków 1977.

{/slider}