-
Start
-
Twórczość
-
Omówienia utworów
- Concerto alla cadenza
Concerto alla cadenza
Concerto alla cadenza per flauto a becco e orchestra (1974)
{slider=Concerto alla cadenza per flauto a becco e orchestra /fragment/}
Wykonawcy: Czesław Pałkowski - flety proste, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej, dyryguje Andrzej Markowski, „Warszawska Jesień” 28 IX 1975
{/slider}
Koncert ten został napisany na zamówienie Radia Heskiego we Frankfurcie, a dedykowany Czesławowi Pałkowskiemu, klarneciście zespołu „Warsztat Muzyczny", który wyspecjalizował się też w grze na fletach prostych. Prawykonanie odbyło się 3 kwietnia 1975 roku we Frankfurcie, a później podczas XIX „Warszawskiej Jesieni".
W tytule znajdujemy odwołanie do klasycznego gatunku koncertu solowego, o określonej budowie formalnej i relacji między partią solową a orkiestrą. Dopisek — alla cadenza — ma jednak, wedle słów kompozytora oznaczać „rodzaj solistycznej kadencji solowej na flety proste i orkiestrę". W praktyce przekłada się to na zastosowanie jako głównego środka wyrazowego fletu prostego (zwanego bardziej poprawnie fletem podłużnym) w jego sześciu odmianach oraz wyeksponowaniu znaczenia jednego ze współczynników tradycyjnej formy koncertu, jakim jest solowa kadencja.
Nie jest to jednak koncert klasycznie trzyczęściowy. Daje się za to podzielić na osiem części – segmentów. A zatem przebieg utworu rysuje się następująco: orkiestrowa introdukcja (nr 1) – kadencja fletu tenorowego (nr 32) – epizod fletu altowego (nr 60) – epizod fletu sopranowego (nr 76) – epizod fletu basowego (nr 131) – epizod i kadencja fletu kontrabasowego (nr 185) – epizod i kadencja na ustnikach (nr 254) oraz koda na flet sopranino (nr 297). Jak zauważa Anna Nowak, epizody porządkowane są naprzemiennie ze względu na brzmienia sprecyzowane i nieokreślone pod względem wysokościowym. Każdy nowy epizod poprzedzany jest zaś pojawieniem się orkiestrowego „ritornella". Pod względem konstrukcyjnym jest ten koncert zatem swoistą transformacją starej zasady przemienności sekcji solowych i zespołowych, w której nadrzędną rolę pełnią sola.
Rozmaite odcienie brzmieniowe uzyskuje tu Serocki w wyniku zastosowania bogatego instrumentarium orkiestrowego oraz dwunastu odrębnych źródeł dźwięku dla instrumentu solowego (6 rozmiarów fletu + 6 użytych osobno ustników) , co daje w sumie aż sześćdziesiąt pięć nowych technik artykulacyjnych. Ponieważ wszystkie odmiany fletu i ustników występują tylko jeden raz i nie powtarza się również artykulacja, w ostatecznym efekcie słuchowym pojawia się charakterystyczna dla Serockiego, kalejdoskopowa zmienność barw i stanów emocjonalnych. Tadeusz A. Zieliński porównuje ją do „parady postaci, rewii indywidualnych typów – jakby na scenę wchodzili kolejno różni aktorzy i grali krótkie scenki-monologi".
{slider=Źródła:}
- Anna Nowak, Normatywna siła poetyki gatunku a indywidualność artystycznej koncepcji dzieła w „Concerto alla cadenza" Kazimierza Serockiego, "Forum Muzykologiczne" 2006/2007.
- Tadeusz A. Zieliński, O twórczości Kazimierza Serockiego, Kraków 1985.
{/slider}
